بررسی اثرات فاکتور های تنش شوری و تاریخ کاشت بر رشد و نمو و عملکرد دانه در گیاه سیاهدانه (nigella sativa l.)

فلات ایران به عنوان منشا و خاستگاه بسیاری از گیاهان دارویی معرفی شده است و با توجه به نیاز صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی به گیاهان دارویی به عنوان مواد اولیه تولیدات صنایع مذکور و همچنین گسترش کشت گیاهان دارویی در کشور ما انجام تحقیقات و مطالعات بیشتری لازم است. آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به صورت گلدانی در مزرعه سرتخشی محله گرگان طی سال زراعی 1392 اجرا گردید. فاکتور اول شامل سطوح شوری در 4 سطح (0، 30، 60 و 90 میلی مولار) و فاکتور دوم شامل چهار تاریخ کاشت (اواسط اسفند ماه، اوایل فرودین ماه، اواخر فرودین ماه و اواسط اردیبهشت ماه) و اثرات متقابل آنها بر روی خصوصیات رشدی گیاه سیاهدانه مورد بررسی قرار گرفت. در این آزمایش ارتفاع بوته، تعداد ساقه فرعی، قطر ساقه، وزن ریشه، طول ریشه، وزن کل بوته، تعداد گل، تعداد کاپیتول، قطر کاپتول، تعداد دانه در کاپیتول، وزن دانه در کاپیتول، وزن کاپیتول و وزن هزار دانه، درصد روغن، سدیم و پتاسیم اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس داده ها حاکی از اثر معنی داری تیمارهای سطوح تنش شوری و تاریخ کاشت به تنهایی بر کلیه صفات مورد بررسی بود. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد بیشترین ارتفاع بوته، تعداد ساقه فرعی میزان وزن ریشه و وزن کل بوته مربوط به تیمار شاهد و قطر ساقه و طول ریشه مربوط به تیمار 60 میلی مولار تنش شوری بود. بیشترین میزان تعداد گل در بوته مربوط به سطح شوری 90 میلی مولار و بیشترین قطر کاپیتول، تعداد دانه در کاپیتول، وزن دانه در کاپیتول و تعداد کاپیتول مربوط به تیمار شاهد بود. بیشترین میزان وزن کاپیتول مربوط به تیمار تنش شوری 30 میلی مولار بود. همچنین بیشترین میزان وزن هزار دانه مربوط به تیمار شاهد بود. همچنین بیشترین درصد روغن مربوط به تیمار شاهد و بیشترین میزان سدیم و پتاسیم مربوط به سطح شوری 90 میلی مولار بود. از نظر تاریخ کاشت بیشترین میزان ارتفاع بوته، تعداد ساقه فرعی، قطر ساقه، وزن ریشه، طول ریشه و وزن کل بوته مربوط به تاریخ کاشت اواسط اسفندماه بود. بیشترین میزان تعداد گل در بوته، قطر کاپیتول، تعداد دانه در کاپیتول وزن دانه در کاپیتول، وزن کاپیتول و وزن هزار دانه مربوط به تاریخ کاشت اواسط اسفندماه بود. همچنین بیشترین میزان درصد روغن، میزان سدیم و پتاسیم مربوط به تاریخ کاشت اواسط اسفندماه بود. در نهایت نتایج نشان داد که کاشت زود هنگام (اواسط اسفند ماه) روی اکثر خصوصیات مورد بررسی اثر مثبت دارد و کاشت با تاخیر باعث کاهش عملکرد و اجزای عملکرد شد.